Tmmob, Depremin İlk 2 Günü İçin “Ön Değerlendirme Raporu” Hazırladı: Afad ve İlgili Diğer Kamu Kurumları Bu Zorlu Sınavda Başarısız Oldu
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Kahramanmaraş’ta 10 ilde büyük yıkıma ve binlerce can kaybına neden olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin ilk iki gününde yaşananlara ilişkin ‘Ön Değerlendirme Raporu’ hazırladı. Raporda, “Ana görevi can ve mal kurtarma, sağlık, geçim, barınma, güvenlik, mal ve çevrenin korunması, sosyal ve psikolojik koruma faaliyetleri yürütmek olan Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve diğer ilgili kamu kurumlarının afet ve acil durumlarda destek hizmetleri, “Kurumlar bu zorlu sınavda başarılı olamadı” denildi.
TMMOB, Kahramanmaraş merkezli 10 ilde etkili olan depremlerin ilk 2 gününde yaşanan afetler, yapılanlar ve yapılmayanlarla ilgili “Ön Değerlendirme Raporu” hazırladı. Afet bölgesindeki iller ile ilgili şube ve temsilciliklerle yapılan görüşmeler doğrultusunda 7 Şubat 2023 akşam saatlerinin prestijiyle elde edilen ilk değerleme sonuçlarına göre raporun hazırlandığı belirtildi. Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerindeki yıkımlara ve arama kurtarma çalışmalarında yaşanan aksamalara işaret edilen raporun “Sonuç” bölümünde şu çarpıcı değerlendirmelere yer verildi: ve yardım:
“DEPREMDE HASTANELERDE, HAVALİMANLARINDA VE KARAYOLLARINDA MEYDANA GELEN YIKIMLAR VE HASARLAR: Başbakanlık Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı Deprem Daire Başkanlığı’ndan alınan verilere göre; 06 Şubat 2023 yerel saatle 04:17’de merkez üssü Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde olup aletsel büyüklüğü 7,7 (Mw) ve odak derinliği 7 km’dir. Güçlü bir sarsıntı oldu. Aynı gün saat 14.00’te bu kez merkezi Elbistan’da olan ve araçsal büyüklüğü 7,6 (Mw) olan ikinci bir deprem meydana geldi. Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Osmaniye, Adıyaman, Malatya, Şanlıurfa, Adana, Diyarbakır ve Kilis illerinde etkili olan deprem, çok sayıda konut, hastane, hava alanı ve otoyolda ilk belirlemelere göre yıkım ve yıkıcı hasara yol açtı.
BU DEPREMLER ÜLKEMİZ TARİHİNDEKİ EN YIKICI DEPREMLERDEN BİRİDİR:Kuşkusuz bu depremler hem büyüklük hem de alan olarak ülkemiz tarihinin en yıkıcı depremleri arasında yer almaktadır.
YARDIM TIRLARININ SARSMA ALANLARINA ULAŞIMINDA AÇIKLAYICI BİR UYUM EKSİKLİĞİ VAR:Ancak depremin üzerinden iki gün geçmesine rağmen birden fazla ilimizde aktif ve yeterli arama kurtarma çalışmaları yapılamıyor, geçici barınaklar kurulamıyor, vatandaşlarımız gecelerini sokakta veya sokakta geçirmek zorunda kalıyor. -14 dereceye varan çetin kış koşullarında araçlarında, çaya, çorbaya ve açlıkla mücadeleye ulaşamamaları, yurdun dört bir yanından gönderilen yardım tırlarının deprem bölgelerine ulaşım ve dağıtımında yaşanan gecikmeler gösteriyor. açıklanması zor bir tutarlılık eksikliği.
KIRSAL ALANDA RESİM ÇOK ÖNEMLİ: Deprem bölgesindeki temsilcilerimizden edindiğimiz ve basına yansıyan bilgilere göre, kent merkezlerinde hala enkaz altında kurtarılmayı bekleyen vatandaşlar var. Kırsal kesimde tablo çok daha kötü.
AFAD VE DİĞER İLGİLİ KAMU KURUMLARI BU ZOR SINAVDA BAŞARISIZ OLDU:Afet ve acil durumlarda can ve mal kurtarma, sağlık, iaşe, barınma, güvenlik, mal ve çevrenin korunması, sosyal ve manevi güçlendirme hizmetlerinin verilmesi ana görevi olan Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) ve diğer ilgili kamu kurumları, testte.”
Yıkılan vilayetlerle ilgili tek tek değerlendirme yapıldı:
HATAY: Hatay’da çok sayıda bina yıkılmış olmasına rağmen arama kurtarma çalışmaları organize edilemiyor. Çalışmalar yerel halkın ve gönüllülerin çabalarıyla el yordamıyla yürütülüyor. Depremde, Hatay Antakya’da Özel Akademi Hastanesi ile İskenderun Devlet Hastanesi’nin ağır bakım ünitesinin bulunduğu 6 katlı A blok çöktü. Hatay Havalimanı pisti de yarılarak kullanılamaz hale geldi. Kamu binaları ve belediye binası da kullanılamaz durumdadır. Ulaşım altyapısı çalışmıyor. Belediyenin oluşturduğu kriz masası bulunmamaktadır. Sadece valilik tarafından AFAD aracılığıyla oluşturulmuş bir kriz masası var. Çökmeler dışında binaların büyük bir kısmı zarar görmüş ve yeniden kullanılamaz durumdadır. Kentte ilk iki gün hiçbir alanda organize bir çalışma yapılmadı. Kriz merkezi kurulmamış, arama kurtarma çalışmaları başlatılmamıştır. Aktif arama kurtarma ekiplerinin sayısı ihtiyacın çok altındadır. Bazı merkez belediyelerde iş makinesi ve kurtarma ekipleri bulunurken, bazı merkez belediyelerde ise iş makinesi ve kurtarma ekibi bulunmamaktadır. Cenazeler sokaklarda. Defin işlemleri için dahi iş makinesi, kova ve kürek temin edilememiştir. Tüm işletmeler ve işletmeler kapalıdır. Hiçbir gereksinim karşılanmaz. Barınmak için herhangi bir adım atılmadığı için halk pazar yeri gibi açık alanlarda toplandı. Kentte elektrik, su ve doğalgaz altyapısı çalışmıyor. Gıda temininde önemli bir sorun var. İlk iki gün yardım tırları şehre ulaştırılamadı. Adana-Konya yolu üzerinde çok sayıda iş makinesi ve yardım tırı bulunuyor. AFAD’ın elinde olduğu düşünülen bu malzemelerin acilen bölgeye ulaştırılması gerekiyor. Tuvalet ihtiyacı hem kazazedeler hem de arama kurtarma ekipleri için en değerli sorunlardan biridir. Seyyar tuvaletlerin hemen kurulması gerekiyor. Bir diğer önemli sorun da temiz içme suyu teminidir. AFAD merkezinde içme suyu tırlarının olduğu biliniyor. Ancak dağıtım henüz yeterince sağlanamamıştır. Başta yakıt, barınak (çadır/uyku tulumu), aydınlatma olmak üzere tüm temel ihtiyaçların karşılanması gerekmektedir.
İskenderun: İskenderun’da AFAD ve Kızılay yetkilileri yok. Vatandaşlar kendi imkanlarıyla arama kurtarma çalışmalarını yürütüyor. Artık makineler gelmeye başladı. Barınak sorunu çözülmedi. Konteynerler şu anda gelmeye başlamadı. Rastgele bir yemek planı yoktur. Vatandaşlar kendi imkanlarıyla topladıkları yardımları bölgede dağıtıyor. Sağlık hizmeti verilmemektedir. Devlet hastanesi yıkıldığı için hastalar Adana ve Mersin’e taşınıyor. Ulaşım sıkıntılı bir şekilde devam ediyor. Hasar tespit çalışması başlamadı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü, deprem nedeniyle İskenderun Limanı’ndaki rıhtımda bazı çökmelerin meydana geldiğini bildirdi.
İSKENDERUN LİMANINDA YANGIN: İskenderun Limanı’nda depremlerin ardından konteynerin devrilmesi sonucu çıkan yangın henüz söndürülemedi. Bilindiği gibi limanlar 1. yani oldukça riskli riskli bölgelerdir. Tehlikeli maddelerin taşınmasında, depolanmasında veya kullanılmasında uygulanan iş süreçlerinde riskler her zaman söz konusudur. Bu riskleri en aza indirmek için burada değerli olan, bir patlama meydana geldiğinde oluşacak şiddet ve etkilere göre risk önceliklerini belirlemek, tehlikeli konunun girişinden çıkışına kadar farklı kategorilere ayırmak, her birini analiz etmektir. risk teşkil edecek noktayı tespit etmek ve gerekli önlemleri almak. Tehlikeli maddelerin elleçlendiği limanlar açısından yangın ve patlama riski büyük önem taşımaktadır. İşletmelerin sürekliliğini sağlamak için oluşabilecek yangın güvenliği risklerini önlemek veya mevcut risklere karşı tehlike kaynaklarını tespit etmek ve gerekli önlemleri almak için yangın güvenliği ile ilgili algılama sistemlerinin üst seviyede olması gerekmektedir. İskenderun limanındaki konteyner sahasında depolanan maddelerin envanteri liman başkanlığı tarafından bilinmelidir. Deprem gibi bir doğal afet sonrasında oluşabilecek bu riskin acil durum planları olmalı ve bu durum liman başkanlığında da yer almalıdır. Yangın söndürme sırasında kullanılacak söndürme ekipmanının seçiminde yükün ne olduğunu bilmek gerekir. Tüm bu konulara gerekli özenin gösterilip gösterilmediği şu anda bilinmiyor.
MALATYA: Malatya’da meydana gelen deprem nedeniyle tarihi Yeni Cami kısmen yıkıldı. Malatya Havalimanı terminal binasında hasar meydana geldi. Sivil hava trafiğine kapatılan havalimanı, insani yardım ve arama kurtarma uçuşlarına da açık. Özel Divan ve Özel Admired hastaneleri yıkıldı. Yeterli olmasa da yerel olarak bölgelerde mutlaka AFAD ve Kızılay grupları vardır. Ancak yeterli sayıda uzman arama kurtarma ekibi yok. Vatandaşlar barınma alanlarının olmaması nedeniyle araçlarında kalıyor. Yemekler eksik ve yetersiz. Yardım tırları Malatya Hali’nin önüne geldi. Ancak valilik tarafından düzenlenemediği için dağıtım yapılamadı. Ulaşım sorunlu. Sürekli artçı sarsıntılar nedeniyle hasar tespit çalışmalarına henüz başlanmadı.
ADANA: Adana’da 10 kat ve üzeri 21 bina yıkıldı. Yüksek katlı binalar nedeniyle can kaybı fazladır. Özellikle yeni yerleşim alanlarında çok sayıda ağır hasarlı bina bulunmaktadır. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü hasar tespitlerini yaparak tahliye işlemlerini tamamladı. Kamu binalarına ve hastanelere herhangi bir zararı yoktur. Afet yönetim sürecinde genel durum diğer illere göre olumludur. Öncelik olmasa da burada hazır mama ve suya da ihtiyaç yok. Şehirde su ve elektrik var ve hizmetler veriliyor.
OSMANLI: Osmaniye’nin güneyinde tahribat çok fazla. Eski binalar tamamen yıkılmış, yenileri ayakta ama hasarlı durumda. Bazı kamu binaları hasar gördü. Özel hastaneler de kullanılamaz durumda. Osmaniye’de AFAD ve Kızılay görevlileri var ama dışarıdan takviye kabul edilmiyor. Çadırlar ve kamplar kuruldu ama şu anda yeterli kapasitede değiller. Kamplara sadece imkanı olmayanlar alınıyor. Elektrik şehre sınırlı bir biçimde sağlanır. Bu nedenle, temel ihtiyaçlara erişim sınırlıdır. Ekmek üretilmiyor. Temel besinlere erişim çok problemlidir. Depremzedelerin beslenme ihtiyaçları tam olarak karşılanamamaktadır. AFAD ile görüşmemize rağmen gıda konusunda herhangi bir analiz üretilememiştir. Sınırlı da olsa dışarıdan bir yardım var. Su çamurlanmak üzere olduğu için saf su ihtiyacı karşılanamaz. Konutlara girilemediği için zorlu kış koşullarında ısınma sorunu yaşanmaktadır. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bina kontrolleri ile ilgili ekipler oluşturarak hasar tespit çalışmalarına başladı. Ancak İnşaat Mühendisleri Odası’ndan (IMO) herhangi bir yardım talep edilmedi.
ŞANLIURFA: Şanlıurfa’da AFAD ve Kızılay grupları afet yönetim sürecini yürütmeye çalışıyor. Ancak hazırlıksızlık nedeniyle müdahaleler yetersiz kalmaktadır. Çok fazla yaralı ve çok fazla kayıp çocuk var. Şehirde sağlık hizmetleri yetersizdir. Kurulan çadırlar yetersiz ve özellikle kırsal kesimde barınma sorunu yaşanıyor. Şehir merkezinde su var ama elektrik yok. Kırsal kesimde durum daha da kötü. Beslenme ihtiyaçları karşılanmaz. Altyapı yetersiz olduğu için trafik sorunu var. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yapı kontrol kuruluşları ile gruplar oluşturarak hasar tespit çalışmalarına başladı.
ADIYAMAN: Adıyaman il merkezinde 400-500 bina yıkılmış, kalan binalar da kullanılamaz hale geldi. Adıyaman’daki belediye hizmet binası yıkıldı. Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesindeki bir hastanede de ağır hasar meydana geldiği öğrenildi. Enkazın altında hala sesleri duyulabilen insanlar var. Ancak kurtarma ekipmanları ve arama kurtarma çalışmaları yetersizdir. Hala birçok binaya ulaşılamamıştır. İnsan gücüne büyük ihtiyaç var. İlde afet yönetimi konusunda bir uyum olmadığını söylemek yanlış olmaz. Besin takviyeleri geliyor ama her yere ulaştırılamıyor. Köylerden sürekli yardım talepleri oluyor. Bazı köylere gönderilen gıda yardımı AFAD tarafından alıkonuldu, kent merkezine çekilerek çadırkent alanlarına dağıtıldı. AFAD uyumu tek başına gerçekleştirmeye çalışır, ancak başarısız olur. İnsan gücü ve uyum eksikliği nedeniyle yardımlar eşit olarak dağıtılamıyor. Kentte elektrik ve su kesintileri devam ediyor. Özellikle saf suya erişimde önemli bir sorun var. Kış şartlarının ağır olması nedeniyle barınma sorunu da önemli. Herkes araçlarda yatıyor ve yakıt sorunu devam ediyor. Şu anda kentte hasar tespit çalışmaları başlamadı.
MARAŞ-ELBİSTAN: Maraş ve Elbistan’daki tahribat çok fazla. Her caddede en az 3-4 bina yıkılmış, bazı caddelerdeki binalar da tamamen yıkılmış durumda. İlk gözlemlere göre ne Maraş’ta ne de Elbistan’da koordineli bir çalışma yürütülemiyor. Elbistan’da arama kurtarma çalışmaları tüm ilçede ama 2-3 binada yapılıyor. Sadece bir tanesinde profesyonel bir ekip var. Henüz inşaata başlanmayan bina sayısı oldukça fazla ve siviller kendi imkanlarıyla yıkıntıları kaldırmaya çalışıyor. Bugün itibari ile şehre ve ilçeye ulaşım sağlanmaktadır. Yolların açılmasıyla birlikte gıda sorunu kısmen çözülmeye başlandı. Barınma ve ısınma sorunu hala ciddiyetini koruyor. Çadırlar kurulmaya başlandı ama merkezden uzak ve sayıca az. Şu anda hasar tespiti ile ilgili bir çalışma yok. Ancak yapıların birçoğunun kullanılamaz durumda olduğunu söylemek mümkündür.
GAZİANTEP: Depremden en çok etkilenen İslahiye ve Nurdağı’nda ilk iki gün arama kurtarma çalışmaları gerçekleştirilemedi. Şu an itibariyle arama kurtarma çalışmaları belediyenin iş gücü, araç ve ekipman desteği, gönüllü kuruluş ve gruplarla AFAD doğrultusunda devam ediyor. Doğalgaz kesintisi nedeniyle ekmek ve gıda üretimi ciddi şekilde kesintiye uğradı. Isıtıcı ve jeneratör ihtiyacının karşılanması için çalışmalar yapılıyor. Gıda, ilaç, battaniye ve ekipman gibi yardımlar AFAD’a göre belirlenen noktalarda toplanarak dağıtılıyor. Spor salonlar ve hasar görmemiş az katlı sosyal tesisler depremzedelerin kullanımına açıldı. Çadır hazırlıkları ve tedariki devam ediyor. Barınma sorunu çadır/kurum tesisleri gibi takviyelerle çözülmeye çalışılmaktadır. “
ULAŞIMA KAPALI YOLLAR
Raporda Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) verilerine de yer verildi. Açıklanan bilgiye göre, ulaşımı sağlayan yolların farklı kilometrelerinde meydana gelen hasarlar nedeniyle ulaşım sağlanamadı. Adıyaman-Çelikhan-Sürgü yolu üzerindeki Balık Burnu Köprüsü yıkıldı. Adıyaman Gölbaşı-Malatya ortası heyelan ve tünelde beton dökülmesi nedeniyle ulaşıma kapandı.
DEPREM BİN 275 KM DEMİRYOLUNU ETKİLEDİ
Raporda, depremlerin 1.275 kilometrelik demiryolu hatlarını etkilediği belirtildi. Bu sınırlar üzerinde 446 köprü, 6161 menfez ve 175 tünelin bulunduğu belirtilirken, şunlar kaydedildi:
“İlk depremin ardından demiryolları bakım ekipleri tarafından saha incelemeleri yapılarak birçok hat denetlendi. Toprakkale-Narlı, Narlı-Malatya ve Narlı-Gaziantep hattı kesimlerinde özellikle demiryolu altyapısının deforme olduğu belirlendi. Yapılan tespitlerin ardından demiryolu altyapısının deforme olduğu belirlendi. ekiplerin seferberlik süreçleri başladı.Ancak 2. depremden sonra tüm sınırların yeniden denetlenmesine ihtiyaç duyuldu.Denetimler mevcut altyapı ile birlikte tüm sanat yapılarını kapsayacak şekilde gerçekleştirildi. Bunun için bölgedeki hatların elektrik enerjisini sağlayan 10 adet trafo merkezinden güç sağlandı.Kapalı olan Bahçe-Fevzipaşa, Fevzipaşa-Narlı, Narlı-Malatya ve Narlı-Gaziantep hattı kesimlerinde, Ekipler tarafından yapılan görsel incelemede, demiryolu altyapısında tren trafiğini zorlaştıracak düzeyde deformasyonlar meydana geldiği görüldü.Fevzipaşa-Narlı, Narlı-Gaziantep, Narlı-Malatya hattı ulaşıma kapalıdır. Malatya-Çetinkaya, Malatya-Yolçatı demir yolu acil durumlar için açıktır. Divriği-Çetinkaya orta demiryolu 04.40 prestijiyle tren trafiğine kapatıldı.”
